logo BIPLogo Facebook

Podstawowe informacje

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
53-611 Wrocław, ul. Strzegomska 6
e-mail: sekretariat@mops.wroclaw.pl
tel. 71 78 22 322
fax: 71 78 22 405

Godziny otwarcia

7.30 – 15.30
niektóre nasze biura mogą pracować
w zmienionych godzinach

Kasy

ul. Strzegomska 6
poniedziałek – piątek
10.00 – 14.00
w ostatni dzień miesiąca
10:00 – 12:00

Świadczenia rodzinne i alimentacyjne

tel. 71 79 99 274

Dodatki Mieszkaniowe

tel. 71 78 22 346
tel. 71 78 22 348

Karta Rodzina Plus
i Karta Dużej Rodziny

tel.  71 78 23 595
tel.  71 78 23 594
ul. Namysłowska 8
poniedziałek – środa i piątek
8.00 – 15.00
czwartek
8.00 – 16.30

Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności

tel. 71 78 22 360
tel. 71 78 22 362
tel. 71 78 22 363
e-mail: zon@mops.wroclaw.pl
pl. Solidarności 1/3/5 - III piętro, pokój 316
poniedziałek – piątek
8.00 – 15.00

 

Wyszukaj

Od 7 lat zawsze w dniach 25 listopada -  10 grudnia jesteśmy we Wrocławiu świadkami i uczestnikami bardzo ważnego wydarzenia jakim jest wrocławska kampania „Białej Wstążki”. W poniższym artykule chciałabym Państwu przybliżyć szereg wspaniałych działań, które w tym czasie są podejmowane i  realizowane z myślą o osobach, które doświadczają przemocy, stosują przemoc lub są jej świadkami.

 

logo - biała wstążka Wrocław 2022

 

Biała wstążka jako symbol.

Aby móc przedstawić Państwu dlaczego inicjatorzy wrocławskiej kampanii wybrali jako znak rozpoznawczy symbol Białej Wstążki, należy cofnąć się w czasie i zapoznać z wydarzeniami, które miały miejsce  w 1989r. To właśnie wtedy 6 grudnia w Montrealu mężczyzna zamordował na politechnice 14 kobiet a 13 zranił. Był to efekt jego wściekłości, że on sam nie dostał się na uczelnię i nie skończył studiów technicznych. Kobiety miały zabrać mu miejsce co było bezpośrednim powodem tego dramatycznego wydarzenia. Dwa lata później kanadyjscy mężczyźni postanowili upamiętnić kobiety, które wtedy poniosły śmierć  i włączyli się do walki z przemocą wobec kobiet. Na symbol tej akcji wybrali właśnie białą wstążeczkę. W przeciągu 6 tygodni ok. 100 tyś mężczyzn w Kanadzie założyło białą wstążkę     i manifestowało swój sprzeciw wobec stosowania przemocy wobec kobiet. Od tamtej pory ponad 60 państw z całego świata włączyło się w akcję.

W każdym kraju kampania może mieć inną formę, jednak niezmienny jest jej cel – zatrzymanie przemocy oraz czasokres, który przypada w ramach obchodów 16 Światowych Dni Przeciwko Przemocy. Rozpoczyna się 25 listopada w Międzynarodowym Dniu Przeciw Przemocy Wobec Kobiet upamiętniającym zamordowanie w 1960 r. sióstr Mirabal – działaczek na rzecz praw człowieka w Republice Dominikany. Natomiast jej koniec przypada na dzień 10 grudnia w Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka i podkreśla, że przemoc wobec kobiet jest łamaniem podstawowych praw człowieka.

I tak od wielu lat, w dniach od 25 listopada do 10 grudnia jesteśmy świadkami wielu wydarzeń, które mają nagłaśniać problem przemocy, uświadamiać społeczeństwo, że nie możemy milczeć na ten temat oraz pobudzać do działania rządy i organizacje, w celu podejmowania współpracy, której efektem skala przemocy będzie coraz niższa.

Początki kampanii „Biała Wstążka” we Wrocławiu.

Pierwszą kampanię we Wrocławiu przeprowadzono w dniach 25.11.2015 r. – 10.12.2015 r. Jej hasło brzmiało: #milczenie – jesteś świadkiem – usłysz, zobacz, nie milcz! Organizatorem tego wydarzenia byli członkowie wrocławskiego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, którzy wraz z liczną grupą pracowników MOPS oraz przedstawicielami instytucji i organizacji zaangażowali się                w zwrócenie uwagi społeczeństwa na problem przemocy.

W tych dniach mogliśmy brać udział w debatach filmowych na temat przeciwdziałania przemocy, być świadkiem umieszczenia tabliczek z hasłami przeciwko przemocy wobec dzieci na wrocławskich placach zabaw oraz uczestniczyć w pierwszych eventach „Białej Wstążki” na wrocławskim Rynku. To nic innego jak rozdawanie wrocławianom przygotowanych białych wstążeczek – symbolu protestu przeciwko przemocy wobec kobiet. Poza przypięciem wstążki mogliśmy otrzymać egzemplarz broszury informacyjnej dla osób doznających przemocy, ulotki oraz po prostu porozmawiać. Wśród wręczających przygotowane materiały byli przedstawiciele instytucji tj. MOPS czy Policja, organizacji pozarządowych ale również znane wrocławskie osobistości ze świata muzyki, sportu, polityki i telewizji. Powstały pierwsze artykuły w gazetach oraz istniejąca do dziś strona internetowa kampanii na portalu społecznościom Facebook.

Zakładany cel został osiągnięty, ponieważ zwrócono uwagę społeczeństwa na problem przemocy oraz nawiązano dialog pomiędzy instytucjami działającymi na rzecz zwalczania przemocy domowej.

Mecz, tabliczki w sądach i Nadodrzańskim Centrum Wsparcia oraz zainteresowanie w mediach.

Druga kampania, która miała miejsce w 2016 roku była prowadzona pod hasłem: Wyłącz przemoc włącz myślenie! Jej celem było przede wszystkim zwiększenie świadomości społecznej na temat przeciwdziałania przemocy. Po raz kolejny spotkaliśmy się na ulicach Wrocławia w ramach eventu „Biała Wstążka”, zorganizowano wiele  spotkań edukacyjnych, wykładów, warsztatów i debat, które były adresowane zarówno do mieszkańców Wrocławia jak i do przedstawicieli oświaty, służby zdrowia, policji. W wymienionych spotkaniach wzięło udział ponad 350 osób, co świadczy o co raz większym zainteresowaniu społeczeństwa. Należy w tym miejscy zwrócić uwagę, że w tym roku media pomogły nagłośnić akcję i udostępniały harmonogram kampanii. Biała Wstążka była promowana w programach telewizyjnych, lokalnej prasie, radiu, oraz na portalach internetowych.

To co na pewno miało wpływ na rozpowszechnianie kampanii, nawet poza miasto Wrocław, to mecz WKS-u Śląsk Wrocław i  Legii Warszawa, który miał miejsce 27.11.2016 r. Piłkarze naszej drużyny wyszli na mecz z przypiętymi białymi wstążeczkami. Przed meczem oddano głos przedstawicielom wrocławskiego MOPS-u, którzy opowiedzieli o kampanii i najbliższych jej wydarzeniach. Na telebimach wyświetlano grafiki z hasłem, które mogło przeczytać 22 tyś. kibiców zgromadzonych na meczu. Ponadto  spotkanie było transmitowane przez Canal+ co na pewno miało wpływ na ilość osób, które dowiedziały się  o „Białej Wstążce”.

Uważam, że wartą uwagi inicjatywą było umieszczenie tabliczek we wrocławskich sądach, oraz na ławkach Nadodrzańskiego Centrum Wsparcia z hasłami przeciwko przemocy wobec dzieci. „Kochasz-nie bij!”, „Widzisz przemoc-reaguj!”  to niektóre hasła, które mają na celu propagowanie prawidłowych postaw rodzicielskich i wychowania dzieci bez przemocy. Jeżeli wspomniałam o dzieciach to muszę jeszcze Państwu przedstawić wspaniałą pracę dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 93, które nie tylko wspierają kampanię wykonując białe wstążeczki, ale również wzięły udział w akcji i wykonały piękne rysunki w tematyce przemocy. Wyróżnione prace zostały nagrodzone i będą jeszcze wykorzystane w inny sposób co opiszę w tym artykule.

Jeszcze więcej edukacji społeczności, wymowny marsz i spektakl „Słowa mają czołgi”

2017 rok to nadal dążenie do zwiększenia świadomości społecznej na temat przeciwdziałania przemocy. Hasło tegorocznej kampanii to bardzo mocno podkreśla, a brzmi ono: Przerwij Przemoc! Ta krótka wypowiedź skłania nas do refleksji jak mogę to zrobić  i ukierunkowuje, że nadal jest konieczność edukacji zarówno społeczności jak również przedstawicieli instytucji i organizacji działających na rzecz przeciwdziałania przemocy.

Zacznę od tego, że bardzo mocnym punktem kampanii było przygotowanie i wystawienie spektaklu pt. „Słowa mają czołgi”. Projekt powstał w wyniku współpracy z Wydziałem Prewencji Komendy Miejskiej Policji w ramach Kampanii „Biała wstążka” oraz programu Bezpieczna Szkoła. Spektakl odbył się w dniu 06.12.2017 r. i wzięły w nim udział dzieci  z czterech wrocławskich szkół. Jego tematem były różne rodzaje przemocy, w tym: przemoc domowa, werbalna i cyberprzemoc. Spektakl był bardzo wymowny i poruszał wyobraźnię. Mogę tylko potwierdzić, że twórcy i występujący artyści zasłużyli na oklaski na stojąco, które oczywiście otrzymali.

Drugim i uważam, ważnym wydarzeniem kampanii był Marsz Mężczyzn Przeciwko Przemocy Wobec Kobiet. Fundacja „Non Licet” zainicjowała marsz po ulicach wrocławskiego Rynku, który miał jeszcze „głośniej” zwrócić uwagę społeczeństwa na brak zgody stosowania przemocy, szczególnie wobec kobiet. 10 grudnia 2017 r. wiele osób wyszło na ulicę, i wyrażało swój sprzeciw wobec przemocy. Podczas marszu były rozdawane ulotki, materiały edukacyjne i oczywiście wstążeczki.

W stały punkt „Białej wstążki” wpisał się event na Rynku, kolejne spotkania edukacyjne, panele, seminaria i debaty. Odbył się kolejny mecz naszej drużyny piłkarskiej z Zagłębiem Lublin, na którym znowu głośno było o kampanii. Przy współpracy wielu partnerów powstały pierwsze reklamy społeczne, które w poruszający sposób przedstawiają sytuacje przemocy z perspektywy osoby jej doznającej. Reklamy cały czas są prezentowane na stronie internetowej „Białej wstążki” i do tej pory obejrzało je kilka tysięcy osób.

Jak wspomniałam wyżej, przedstawię Państwu jak finalnie zostały wykorzystane piękne rysunki o przemocy, których autorami były dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 93. Właśnie podczas kampanii w 2017 roku powstała ulotka „ Stop przemocy”, która była stworzona w formie pocztówki i zawierała zwycięskie rysunki wykonane przez dzieci.

Ambasadorzy BW, wejście do Zakładu Karnego.

            Przemóc przemoc – to hasło kolejnej wrocławskiej kampanii, której kluczowym celem było zwrócenie uwagi społeczeństwa na konieczność wsparcia osób doświadczających przemocy. Jak ważne, aby dawać im moc, siłę i poczucie, że nie są same. Ta moc, może przeobrazić się w działania tych osób, które w sposób świadomy przerwą swoje cierpienie.

Wydarzenia tej kampanii obfitowały ponownie w spotkania, seminaria, debaty oraz w liczne warsztaty edukacyjne. W szkołach pojawiły się pierwsze warsztaty dla rodziców. Odbyły się również spotkanie edukacyjno-szkoleniowe w Wojskowym Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu przy ul. Weigla. Ze spotkań skorzystali przedstawiciele służby zdrowia w tym lekarze, pielęgniarki i ratownicy medyczni.

Kolejnym nowym i bardzo ważnym punktem kampanii były spotkania edukacyjne z osadzonymi w Zakładzie Karnym nr 1 we Wrocławiu, którzy odbywali wyroki za przestępstwo stosowania przemocy w rodzinie. Celem tych spotkań było podniesienie świadomości osadzonych o skutkach stosowania przemocy oraz zachęcenie do podjęcia przez nich działań np. wzięcie udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych.

W tym roku nie zabrakło stałych punktów kampanii takich jak eventy na wrocławskim Rynku z rozdawaniem wstążeczek i materiałów edukacyjnych czy meczu piłkarskiego z udziałem naszej drużyny WKS Śląsk Wrocław z Lechią Gdańsk.

Bardzo ciekawym wydarzeniem było utworzenie galerii zdjęć osób publicznych popierających wrocławską kampanię „Biała Wstążka”. Znane osobistości, które zostając ambasadorami kampanii, wyraziły zgodę na umieszczenie swojego zdjęcia z wpiętą w klapę białą wstążeczką lub podpisem. W gronie tych osób znaleźli się: Pan Grzegorz Miśta – Zastępca Kuratora Okręgowego we Wrocławiu, Pan prof. dr hab. Jan Miodek – dyrektor Instytutu Filologii Polskiej, Pan Marcin Januszkiewicz polski aktor, wokalista, autor tekstów piosenek i kompozytor, Pan Marcin Robak napastnik piłkarskiej drużyny WKS Śląsk Wrocław, Pan Michał Gasz polski piosenkarz, aktor musicalowy, autor tekstów i kompozytor, Pan Piotr Celeban obrońca drużyny piłkarskiej WKS Śląsk Wrocław, Pan Daniel Abratkiewicz – właściciel Centrum podologiczno-medycznego Podoland, Pan Adrian Arkada – wynalazca Metody leczniczej Arkady, Pan Jeremy Coombe – konsultant medyczny ds. Metody Arkady, Pan Robert Pich pomocnik w piłkarskiej drużynie WKS Śląsk Wrocław, Pan Wojciech Zomerski doktorant w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego, Pan Błażej Michalski wrocławski aktor serialowy, Pan Piotr uczestnik projektu terapeutycznego Cafe Równik, Pani Anna Wyszkoni polska wokalistka.

Pan Prezydent obejmuje patronatem Wrocławską Kampanię

V kampania „Białej Wstążki” została objęta patronatem przez obecnego Prezydenta Miasta Wrocławia – Pana Jacka Sutryka. Pan Prezydent z chęcią się włączył w działania, osobiście rozdając wstążeczki na ulicach naszego miasta. Podczas wydarzenia rozdano – 5000 ulotek informacyjnych oraz 15 000 białych wstążeczek. Ponadto Pan Prezydent zainicjował wywieszenie na Ratuszu symbolu kampanii czyli wielkiej białej wstęgi. Było to ważne dla organizatorów wydarzeń, ponieważ kampania była jeszcze bardziej widoczna i zauważalna w naszym mieście.

Hasło kampanii: „Przemoc – Reagujesz – Zatrzymujesz” bardzo często wybrzmiewało  w radiu i telewizji, lokalne gazety również szeroko opisywały kolejne wydarzenia a tych było wiele. Jednym z nich było uroczyste odsłonięcie muralu „Oblicza Nadziei”, który znajduje się na murach Nadodrzańskiego Centrum Wsparcia przy ul. Rydygiera 43-45 we Wrocławiu. Autorką muralu jest wrocławska artystka Joanna Hazuka, a sam mural ma nieść przesłanie, że zmiana jest możliwa, że w każdym momencie życia można jej dokonać, czasem jednak potrzebne jest zauważenie, dobre słowo i życzliwe wsparcie.

Piękną inicjatywą kampanii było dość znaczące włączenie się przedstawicieli oświaty, którzy zorganizowali wydarzenie pod hasłem: „Jak wrocławskie krasnale przeciwdziałają przemocy”. Około 300 uczniów wrocławskich szkół podążało śladami wrocławskich krasnali i podczas tych zajęć poznawali historie związane z przemocą. Spotkania miały wymiar przede wszystkim edukacyjny, ale były również zabawą dla dzieci i ich opiekunów.

Mocnym punktem kampanii był koncert „Sounds Like Woman”, który odbył się 01.12.2019r. Kobiety, międzynarodowe wokalistki, zaśpiewały utwory, które przedstawiały prawdziwe historie z przemocą w tle. Koncert skłonił do wielu refleksji, ale można uznać, że najważniejszą z nich jest taka, że żadna kobieta będąca w sidłach przemocy nie jest sama i że wspólnie można znaleźć moc i siłę aby pokonać lęk i bezsilność. Podczas koncertu wystąpiły: Luiza Moir, Ewelina Flinta, Renata Przemyk, Emae, Hannah Clair, Ceyda.

COVID-19 – kampania głównie w mediach społecznościowych

Rok 2020 był rokiem bardzo trudnym dla wszystkich. Pandemia pozamykała nas w domach, borykaliśmy się z wieloma obostrzeniami, ale to nie przeszkodziło twórcom kampanii, aby znów podjąć działania i w wiadomych 16 dniach edukować, ukazywać  i  rozpowszechniać ważne kwestie związane z przeciwdziałaniem przemocy.

Hasło tegorocznej kampanii jest wyjątkowe, ponieważ jest skierowane głównie do osób stosujących przemoc w rodzinie. Słowa „Policz do 10. Żyj bez przemocy” miało skłonić sprawców przemocy do przemyśleń nad swoim zachowaniem, miało też nakłonić społeczność do reagowania na sytuacje przemocowe a osoby doświadczające przemocy do podjęcia działań i szukania pomocy.

Pandemia nie przeszkodziła w promowaniu wydarzeń kampanii w radiu i telewizji, odbyły się liczne debaty online, powstał „Poradnik – jak walczyć z cyberprzemocą”.  Po raz pierwszy miał miejsce internetowy event „ Białej Wstążki”. Polegał on na zachęceniu do pobrania i zainstalowania nakładki na swoim zdjęciu profilowym na portalu społecznościowym Facebook z symbolem białej wstążeczki.

Pierwszy raz również z inicjatywy Okręgowej Izby Radców Prawnych we Wrocławiu, zadziałał Radcowski Telefon Zaufania – Stop przemocy! Telefon był czynny przez okres 10 dni i dawał możliwość uzyskania bezpłatnych porad prawnych przez osoby doświadczające przemocy.

Od 05.12.2020 roku mieliśmy możliwość obejrzenia kilkuminutowego filmu  prezentującego prace artystyczne dzieci, które przedstawiły przemoc z własnej perspektywy. „Przemoc… tak ją widzę” to efekt pracy dzieci ze szkół podstawowych, które wystawiały swoje dzieła podczas V kampanii. Ich sposób wyrażenia swoich emocji i przemyśleń był niesamowity i na pewno potrafił wzruszyć, szczególnie osoby dorosłe.

Ciekawym sposobem na zachęcenie internautów do aktywności podczas kampanii był ich udział w „Historii Pani Marii – opowieści przemocą pisanej”. Internauci poznali fikcyjną historię pewnej kobiety, która jest osobą doświadczającą przemocy i boryka się z wieloma dylematami. Uczestnicy mieli realny wpływ jak potoczą się losy bohaterki, wybierając  w komentarzach , które z proponowanych rozwiązań powinna wybrać Pani Maria.

Białka Wstążka jako część Kampanii Miejskiej Wrocław BEZ Przemocy

Kampania w 2021 roku była realizowana w sposób szczególny, ponieważ po raz pierwszy została włączona do Kampanii Miejskiej „Wrocław BEZ Przemocy”.  Po raz kolejny Prezydent Miasta objął honorowym patronatem wszystkie wydarzenia, a tych w tym roku było dosyć sporo. Jak zawsze cel był dla wszystkich jasny: uświadamianie i przeciwdziałanie przemocy.

Kampania jak zawsze rozpoczęła się w dniu 25 listopada. W Kinie Nowe Horyzonty premierowo zaprezentowano spot tegorocznej edycji wydarzenia, którego celem  było zmotywowanie zarówno samych ofiar, jak i świadków przemocy do szukania wyjścia z sytuacji przemocowej. Spot był widoczny m.in. w internecie, środkach komunikacji MPK, kinie.

Bardzo ciekawym punktem tegorocznej kampanii była wystawa „Moja słabość, moja siła”, która prezentowała 18 prawdziwych historii ofiar przemocy. Zdjęcia ilustrujące te opowieści można było zobaczyć w całym Wrocławiu: na wiatach przystankowych, w autobusach i tramwajach, w Kinie Nowe Horyzonty, w wielu innych punktach miasta, oraz w internecie.

Po raz kolejny mogliśmy być świadkami włączenia się naszego klubu piłkarskiego WKS Śląsk Wrocław, który podczas meczu ze Stalą Mielec wystąpił z wpiętymi białymi wstążeczkami. Ponadto na telebimach prezentowane były materiały promujące akcję, a spiker informował kibiców o idei kampanii.

Ważnym wydarzeniem tegorocznej kampanii było nakręcenie dwóch ważnych filmów. Pierwszy prezentuje międzynarodowy znak „Pomóż mi”, który może zostać użyty przez ofiarę przemocy do przekazania prośby o pomoc. Drugi film pt. „Słowa mocniejsze niż pięści” porusza problem przemocy psychicznej jaką rodzice stosują wobec swoich dzieci.

Ponadto harmonogram kampanii obejmował liczne webinary, debaty, konferencje, spotkania, konkursy plastyczne. Po raz kolejny był uruchomiony Radcowski Telefon Zaufania, powstały 3 spoty reklam społecznych.

Rok 2022. I co dalej?

Jestem pewna, że kolejna kampania, która rozpocznie się dosłownie za kilka dni przyniesie nam mnóstwo ciekawych i ważnych wydarzeń. Harmonogram tegorocznej kampanii jeszcze jest tworzony, ale już dziś wiem, że będzie on zawierał niezwykłe, nowe i inspirujące działania.

Jednym z nich będzie debata, która odbędzie się 02.12.2022r. Męskim głosem- to debata, która została przygotowana przez mężczyzn i przedstawia rolę mężczyzny w kształtowaniu postaw społecznych i rodzicielskich. W tym roku możemy również liczyć na ciekawe webinary, które będą dotyczyć procedury „Niebieskiej Karty” jak również problematyki kiedy dziecko doświadcza przemocy. Będzie wiele spotkań edukacyjnych m.in. dedykowanych dla przedstawicieli oświaty i służby zdrowia. Zostanie otworzony punkt informacyjny dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie lub zagrożonych występowaniem przemocy.

Aby dowiedzieć się o wszystkich tegorocznych wydarzeniach, należy śledzić stronę na Facebooku – Kampania „Biała Wstążka” Wrocław, oraz zaglądać na stronę internetową: http://zi.mops.wroclaw.pl/

Podsumowanie.

Pisząc o tych siedmiu latach dotychczasowych działań, nie sposób nie zauważyć determinacji i zaangażowania organizatorów, współorganizatorów i wszystkich osób zaangażowanych w te wydarzenia. Być może w 2015r. zaczęło się skromnie, kilka debat filmowych, wyjście na Rynek i przybicie kilka tabliczek na osiedlowych placach zabawach, ale co byłoby dalej, gdyby nie ich współpraca i chęć zmiany sytuacji osób uwikłanych w przemoc.

 Gdy czytamy o roku 2021 to mamy już całkowicie inny obraz „ Białej Wstążki”. Po pierwsze jest częścią dużej miejskiej kampanii. Od 3 lat patronuje jej sam Prezydent, organizatorzy mogą liczyć na przychylność władz miasta, najważniejszych instytucji, organizacji pozarządowych. Nie wymieniam w tym artykule tych wszystkich zaangażowanych partnerów, którzy na pewno zasługują na to, bo dodałoby to kilka stron więcej. Nie mniej jednak uważam, że należy ukłonić się wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyczyniają się do możliwości przeprowadzenia tych kampanii, bo bez nich nie mielibyśmy dzisiaj dobrej współpracy interdyscyplinarnej na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, a przecież to daje nadzieję na lepsze jutro!

Opracowała: Agnieszka Strzecha – specjalista pracy socjalnej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu.

 

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zamknij